Ανάλυση κειμένου Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας (από μετάφραση) και ειδικότερα το κείμενο Ομήρου Οδύσσεια (όροι)

Κατά τη διδακτική προσέγγιση του κειμένου εξετάζουμε:

1. Το περιεχόμενο (τι λέει)
   

   Σε αυτό ζητείται:

   α) η απόδοση του περιεχομένου περιληπτικά (τους 30 στίχους του αρχικού κειμένου τους αποδίδουμε με δικά μας λόγια, σε γ' ενικό πρόσωπο, σε 8-10 γραμμές)

        Παρατηρήσεις:

        - Το επιθυμητό είναι να γίνεται μια νοηματική σύνδεση με τα προηγούμενα,

        - η περίληψή μας να έχει, ως παράγραφος, μια θεματική περίοδο, όπου αυτό είναι δυνατό.

   β) η ερμηνεία - ανάπτυξη λέξεων ή φράσεων του κειμένου
2. Τη δομή (ενότητες, αρχιτεκτονική) του κειμένου και τη διατύπωση πλαγιότιτλων σε αυτές
3. Την ηθογράφηση (χαρακτηρισμό) των ηρώων, των θεών του κειμένου
   

   Παρατηρήση:

   Ήθος είναι ο χαρακτήρας, η συμπεριφορά και τα συναισθήματα των προσώπων και των θεών. Αυτό που φαίνεται από όσα λένε ή κάνουν οι ίδιοι οι ήρωες και απ' όσα λέει ο ποιητής - συγγραφέας ή οι άλλοι γι' αυτούς.
4. Τα πραγματολογικά στοιχεία
   

   Είναι τα στοιχεία - πληροφορίες που πρέπει να δίνονται για τα "πράγματα", δηλαδή τα δημιουργήματα της φύσης (π.χ. βουνά, ποτάμια) και τα δημιουργήματα των ανθρώπων, τα τεχνητά, τις κατασκευές (π.χ. τείχη, ναοί, παλάτια, έργα τέχνης, πόλεις) καθώς και για τα πρόσωπα, τους Θεούς.
5. Τα πολιτιστικά στοιχεία
   

   Είναι δύο ειδών:

   α) του υλικού πολιτισμού: είναι αυτά που έχουν υλική υπόσταση, είναι κατασκευασμένα από κάποια υλικά (π.χ. καράβια, οικίες, παλάτια, αντικείμενα, έργα τέχνης...)

   β) του πνευματικού πολιτισμού: είναι ιδέες, αντιλήψεις για ζητήματα της ζωής, ήθη, έθιμα, αξίες, νόμους, πολιτική κοινωνική και οικονομική οργάνωση, θρησκεία...
6. Τα ιδεολογικά στοιχεία
   

   Είναι στοιχεία του πνευματικού πολιτισμού, αλλά εξετάζονται και ως ιδιαίτερη κατηγορία. Αφορούν τις ιδέες, αντιλήψεις, αξίες που εκφράζουν οι ήρωες του κειμένου για διάφορα ζητήματα σ’ όλους τους τομείς της ζωής της εποχής τους.
7. Το θαυναστό και υπερφυσικό στοιχείο (π.χ. ενανθρώπιση θεού)
   
8. Το παραμυθικό στοιχείο (π.χ. μαγικά σανδάλια του Ερμή)
   
9. Τα στοιχεία της τεχνικής
   Είναι:

• Οι τρόποι αφήγησης (αφηγηματική τεχνική):
• Τριτοπρόσωπη αφήγηση (αντικειμενική διήγηση ή έμμεσος ή πλάγιος λόγος): Συνήθως μιλά ο ποιητής. Μ’ αυτόν τον τρόπο αφήγησης προωθείται ο μύθος.
• Άμεσος λόγος ή διάλογος (λόγος προσώπων) ή πρωτοπρόσωπη αφήγηση (ή ευθύς λόγος): Μιλούν τα πρόσωπα, κυρίως σε δεύτερο πρόσωπο. Προσφέρει αυτός ο τρόπος στο λόγο αμεσότητα, ζωντάνια, δραματικότητα, θεατρικότητα, και έτσι διαγράφεται καλύτερα ο χαρακτήρας (ήθος) των προσώπων επίσης το κείμενο γίνεται πιο ενδιαφέρον και ελκυστικό, αποφεύγεται η μονοτονία.
• Τα σχήματα λόγου (εκφραστικά μέσα)
  Εικόνες (οπτικές, ακουστικές, οσφρητικές, γεύσης, αφής), μεταφορές, παρομοιώσεις, αντιθέσεις, σχήμα κύκλου, προσωποποιήσεις κ.ά. άστοχα ερωτήματα...
• Οι τεχνικές αφήγησηςIn medias res διαφορετικό ab. Ovo, ο εγκιβωτισμός (το παρελθόν τοποθετείται μέσα στο παρόν στην αφήγηση).
• Tα τυπικά ή στερεότυπα επίθετα:
  Είναι αυτά που επαναλαμβάνονται σταθερά και είναι κληρονομημένα από την παράδοση αποδίδουν μόνιμες ιδιότητες στα πρόσωπα ή πράγματα. Είναι αυτά απλά ή σύνθετα. Είναι:
    
  α) χαρακτηριστικά (π.χ, πολύτροπος Οδυσσέας)
  β) περιγραφικά (π.χ. θολωτή σπηλιά).
   
  Χρησιμοποιούνται τα τυπικά επίθετα σταθερά κοντά σ’ ένα ουσιαστικό, χωρίς να προσθέτουν, τις περισσότερες φορές, κάτι εξαιρετικό στο νόημα της φράσης.
• Οι τυπικοί στίχοι και φράσεις, τυπικά θέματα (π.χ.φιλοξενία, αναγνώριση).
• O προϊδεασμός ή προσήμανση ή προειδοποίησηΠροϊδεασμός ή προειδοποίηση: είναι η από πριν αναγγελία κάποιου γεγονότος που θα επακολουθήσει
  Προοικονομία:
•  Παρέκβαση (επική άνεση), επική ειρωνεία...
• O χρόνος (επιβράδυνση, επιτάχυνση, συστολή, διαστολή αυτού κ.ά.)